Protetyka stomatologiczna – uzupełnienia brakujących zębów
Utrata nawet pojedynczego zęba nie jest obojętna dla całego układu gryzienia (przez nas nazywanego układem stomatognatycznym), i każdy ubytek wymaga jak najszybszego uzupełnienia. Zostawienie pustego miejsca po utraconym zębie jest poważnym błędem. Zęby, bowiem tworzą tak spójny układ, że zaczynają się przesuwać lub wysuwać, aby spotkać inne, z którymi mogłyby się kontaktować. Utrata zębów, to nie tylko problem estetyczny, to również zmniejszenie wydolności żucia, przyśpieszone ścieranie pozostałych zębów, zaburzenie czynności stawów skroniowo-żuchwowych.
Protetyka stomatologiczna to wiedza i sztuka poświęcona odbudowie uszkodzonych, lub uzupełnieniu brakujących zębów. Utrata jednego lub większej ilości zębów daje wiele możliwości ich uzupełnienia. Ogólnie można podzieli je na dwie kategorie. Są to uzupełnienia ruchome, lub uzupełnienia stałe.
Uzupełnienia stałe
To takie uzupełnienia protetyczne, które są „przyklejone” do zębów własnych specjalnymi cementami dentystycznymi i nie ma możliwości swobodnego ich wyjmowania. Dzięki temu zapewniają pacjentowi pełen komfort.Uzupełnienia stałe, prawidłowo wykonane, na prawidłowo przygotowanych zębach własnych użytkownika, w praktyce zapewniają pełną estetykę, bowiem wyglądają i służą jak zęby własne.
Wśród uzupełnień stałych wyróżniamy:
- wkłady koronowo-korzeniowe: są wykonywane, gdy znacznemu zniszczeniu uległa naturalna korona zęba, a pozostawiony zdrowy korzeń możemy wykorzystać jako „naturalny implant”, w którym mocuje się wkład koronowo-korzeniowy. Na tak przygotowany ząb konstruuje się koronę protetyczną przywracającą prawidłowy wygląd. Są wykonywane ze stopów metali, lub materiałów ceramicznych;
- wkłady koronowe: typu inlay / onlay osadzane są w pojedynczym zębie, i stanowią alternatywę dla tradycyjnego wypełnienia zachowawczego(plomby). Wykonywane są w laboratorium za złota, kompozytu, lub porcelany;
- licówki: to najczęściej porcelanowe uzupełnienia przyklejane do powierzchni wargowej zębów. Znajdują zastosowanie jako mało inwazyjna metoda poprawy estetyki. Dzięki nim możliwa jest odbudowa po niewielkich urazach, zamaskowanie uporczywych przebarwień, zmiana kształtu zębów-ich wydłużenie lub poszerzenie, korekta koloru. Przed zastosowaniem licówek konieczna jest wnikliwa analiza warunków zgryzowych, gdyż nie u wszystkich pacjentów możliwe jest ich zastosowanie;
- korony protetyczne: są to uzupełnienia jednozębowe stosowane w przypadku znacznego, niedającego się odbudować za pomocą materiałów do wypełnień, zniszczenia części koronowej zęba. Korony protetyczne mogą być uzupełnieniami samodzielnymi, lub stanowić element większej konstrukcji, np. mostu. Korony protetyczne zastępują i uzupełniają uszkodzone twarde struktury zębów własnych i skutecznie przejmują ich naturalne funkcje, a jeśli są prawidłowo ukształtowane, nie różnią się w swojej zewnętrznej formie od koron naturalnych. Materiałem, z którego obecnie wykonuje się korony jest połączenie stopów metali z ceramiką, lub sama ceramika-tzw. korony pełnoceramiczne (Zirconia, Procera);
- mosty protetyczne: są to uzupełnienia wielozębowe mogące uzupełnić niektóre częściowe braki w uzębieniu. Most jest na stałe umocowany na pozostałych zębach pacjenta. Zadaniem mostów jest nie tylko uzupełnienie brakujących zębów, lecz również całkowite przywrócenie zdolności gryzienia, poprawa warunków wymowy, odtworzenie prawidłowych kontaktów zębowych, ale co najważniejsze dla pacjenta przywrócenie prawidłowego wyglądu, pięknego uśmiechu, i to przy zachowaniu pełnego komfortu posiadania własnych zębów. Mosty wykonuje się z tych samych materiałów co korony protetyczne.
Uzupełnienia ruchome
To uzupełnienia protetyczne wyjmowane z jamy ustnej, co nie jest rozwiązaniem komfortowym, ale w wielu przypadkach jedynym możliwym do zastosowania. Kolejne wizyty w trakcie leczenia tj. wykonanie protez są dla pacjenta całkowicie bezbolesne i nieobciążające. Dobór kształtu i koloru zębów jest indywidualny dla każdego pacjenta. Istnieje również możliwość charakterystycznego, indywidualnego ustawienia zębów przednich zgodnie z położeniem zębów własnych pacjenta, które wcześniej utracił.
Wśród uzupełnień ruchomych wyróżniamy:
- protezy szkieletowe: wykonywane są one przy brakach zębowych zbyt rozległych na uzupełnienie mostem. Główną ich cześć stanowi metalowy szkielet
zaopatrzony w klamry i ciernie. Klamry odpowiedzialne są za utrzymanie protezy, natomiast ciernie to wypustki opierające się na powierzchniach żujących zębów i przenoszące w ten korzystny i fizjologiczny sposób siły żucia poprzez zęby na kość. Ważną zaletą tego rodzaju protez jest znaczne ograniczenie powierzchni błony śluzowej, która jest przykryta przez protezę; - protezy osiadające: częściowe lub całkowite. Wykonywane są z twardej lub miękkiej masy akrylowej, ale mogą też by wykonane z elastycznego nylonu.
- protezy częściowe osiadające wykonuje się ze względów ekonomicznych w tych samych przypadkach co protezy szkieletowe;
- protezy całkowite przeznaczone dla pacjentów, którzy utracili wszystkie zęby. Protezy całkowite uzupełniają pełne braki uzębienia i zapewniają przywrócenie funkcji żucia i estetyki wyglądu.